Is 'perfectionisme' de vijand van jouw productiviteit?
Drie aspecten van perfectionistische zelfsabotagePerfectionisme wordt vaak gedreven door het streven naar uitmuntendheid.
Maar perfectie kan zichzelf evengoed saboteren. Productiviteit gaat dan ook niet over meer gedaan krijgen.
Het gaat er juist om wat je doet. In dit blog zal ik dieper ingaan op de drie meest voorkomende vormen van perfectionisme en zelfsabotage. En hoe je deze kunt overwinnen.
Er bestaat geen verkeerde keuze
1. Aarzelen om beslissingen als ‘onbelangrijk’ te prioriteren
Men zegt weleens dat je voor onbelangrijke beslissingen ofwel snel moet beslissen, ofwel de beslissing moet uitbesteden. En precies dat is wat perfectionisten heel erg moeilijk vinden. Ze houden ervan alles onder controle te hebben. Waarom? Omdat onvolkomenheden dit type mens meer kan storen dan andere mensen. Wanneer er iets misgaat, kunnen perfectionisten een explosieve frustratie of een knagend gevoel van irritatie voelen, dat moeilijk te negeren is. En dat risico willen ze liever niet lopen. Soms zijn perfectionisten zo gewend aan micromanaging dat het niet eens bij ze opkomt dat een beslissing onbelangrijk is. Ze zijn er een soort van blind voor. Perfectionisten classificeren dan ook automatisch alles als hoge prioriteit en vinden al snel dat alles waar ze aan werken hun volledige inspanning waardig is.
Perfectionisme en omgaan met het stellen van prioriteiten
Vandaag de dag kan beslissingsmoeheid intens zijn. We worden dan ook steeds meer blootgesteld aan oneindig veel keuzemogelijkheden. Als perfectionist kun je jezelf aanleren om plezier te beleven de controle over sommige keuzes los te laten. Door regelmatig te oefenen en jouw aandacht te verleggen naar hoe goed het eigenlijk voelt om verlost te zijn van de beslissingslast.
Succesvolle ondernemers passen vaak een besluitvormingsheuristiek toe. Deze helpen om snel te beslissen of te delegeren. In de verwachting dat je over het algemeen veel snellere en redelijk goede beslissingen krijgt, maar geen perfecte. Een van mijn heuristieken is bijvoorbeeld: als ik erover heb nagedacht iets drie keer te doen, ga ik door en doe het zonder verder te beraadslagen.
Als je iets perfect wilt doen heb je je eerste fout al gemaakt
2. Je voelt je moreel verplicht om perfect te zijn
De overtuiging dat je in iedere situatie de verwachtingen moet overtreffen, kan zich op veel manieren manifesteren.
Vaak komt deze manier van denken voort uit het willen van een buitensporig streven. Jij denkt bijvoorbeeld: “als ik streef naar 1,5x of 2x meerwaarde voor alle services die ik lever, dan zal ik nooit te weinig leveren.”
Het kan ook worden veroorzaakt door angst, onzekerheid of het bedriegersyndroom. Jij denkt bijvoorbeeld dat de enige manier om te voorkomen dat iemand teleurgesteld of ongelukkig met jou wordt, is door altijd de verwachtingen te overtreffen. Perfectionisten stellen zich soms ook voor dat er catastrofale gevolgen zullen zijn als ze er niet in slagen te overtreffen. Ze zijn bijvoorbeeld bang dat een klant niet met hen wil samenwerken als ze een hele dag nodig hebben om een e-mailverzoek te beantwoorden. Zelfs al is het een niet-urgente vraag en is de klant blij met al het andere.
Perfectionisme en omgaan met verplichtingen:
Zorg dat je een plan hebt welke jou helpt jouw deze denkpatronen te herkennen en te corrigeren. Maak inzichtelijk wat het jou allemaal kost en wat je allemaal moet laten om altijd naar overprestatie te streven. Waar heb je geen tijd, energie, aandacht en wilskracht voor als je alleen maar focust op overtreffend werk leveren? Zodra jij van mening bent dat de kosten aanzienlijk zijn, probeer dan een vuistregel te hanteren voor wanneer jij last krijgt van overprestatie. Je zou bijvoorbeeld kunnen besluiten dat je dat in drie van de tien situaties waarin je de drang hebt, wel wilt, maar in de andere zeven niet.
Situatie specifieke gewoonten kunnen je ook helpen. Als een interviewer mij bijvoorbeeld meer dan acht vragen stuurt voor een artikel waaraan ze werken, beantwoord ik meestal een zestal vragen in detail. En beantwoord ik de andere vragen minimaal of sla ik sommige zelfs over. Ik geef veelal betere antwoorden met deze strategie, omdat ik mij concentreer op de gebieden waarop ik de meest interessante dingen te zeggen heb.
Ik ben niet perfecd, wat is daar mis mee?
Je raakt buitengewoon geïrriteerd zodra je niet 100% consistent bent met goede gewoonten
Wanneer perfectionisten nieuwe gewoonten willen aannemen, lopen ze meestal vast in een van deze drie categorieën:
- Ze bijten meer van zich af dan anderen en hun plannen zijn meestal te zwaar om uit te voeren;
- Ze vermijden een gewoonte te beginnen, tenzij ze er 100% zeker van zijn dat ze hun doel elke dag kunnen bereiken, wat tot uitstelgedrag leidt; of ze nemen alleen die gewoonten over waaraan ze zich hoe dan ook kunnen houden.
- Flexibiliteit is een kenmerk van psychologische gezondheid. Zelfs als dit betekent dat je een persoonlijke regel misschien moet breken. Wanneer je ziek bent bijvoorbeeld moet je in staat zijn een dag vrij te kunnen nemen. Of in staat zijn om af te wijken van gewoontes die voorheen belangrijk waren voor je productiviteit of ontwikkeling van vaardigheden, maar die je nu ontgroeid bent.
Soms lijkt het meer gedisciplineerde gedrag (afwijkend van een ingesleten gewoonte of gedragspatroon) op het minder gedisciplineerde (pauzeren). Maar wanneer conventionele zelfdiscipline onder dwang verandert, kunnen perfectionisten er in feite door worden tegengehouden.
Perfectionisme en omgaan met gewoonten:
Zorg voor een systeem om te controleren of jij je niet aan een gewoonte houdt alleen maar omdat zelfdiscipline voor jou belangrijker is. Als je in twee jaar tijd nog nooit een training hebt gemist, is het zeer waarschijnlijk dat er een paar dagen zijn geweest dat deze training niet de beste manier was om jouw tijd goed te besteden. Bekijk dan ook regelmatig de alternatieve kosten van activiteiten of gedragingen die jij ijverig uitvoert. Zo kun jij zelf het beste zorgdragen dat jouw activiteiten momenteel ook het beste gebruik maken van jouw fysieke en mentale energie.
En zo voorkom jij dat jouw perfectionisme leidt tot suboptimaal gedrag. Zoals doorgaan met gewoonten die hun nut te boven gaan, te veel willen presteren wanneer dat niet nodig is, of elke beslissing die je neemt overdrijven.
Lees ook eens mijn blog over het ontwikkelen van gewoonten voor persoonlijke groei en zelfontwikkeling